مهندس رسول قاسمی، پژوهشگر و مدرس سواد رسانهای در گفتگو با خبرنگار مفدا
کرمانشاه پیرامون حوادث و اتفاقات اخیر گفت: «با اندکی تأمل میتوان فهمید
که هدایتگری این جنگ ترکیبی علیه ایران در ورای مرزهاست و تفکری که نقش
این هدایتگری را به عهده دارد حساب ویژهای روی احساسی بودن و عدم داشتن
سواد رسانهای افراد مختلف جامعه بهخصوص جوانان و نوجوانان موسوم به دهه
هشتادی باز کردهاند و در این بین از ابزار قدرتمند رسانه برای پیشبرد
اهداف خود در این جنگ نرم استفاده می کنند.»
سواد رسانهای مهارتی است که اهمیت
آن در دنیای امروز کمتر از سواد خواندن و نوشتن نیست؛ زیرا به جهت فراگیری
اطلاعات گسترده و در دسترس قرار گرفتن آسان حجم بالای اطلاعاتی، قرار گرفتن
در دام معاندان با ترویج اخبار کذب یا اطلاعات مهندسیشده، ممکن الوقوع
است. از همینرو پایگاه اطلاع رسانی مفدا کرمانشاه، مصاحبهای را با مهندس
رسول قاسمی، پژوهشگر و مدرس سواد رسانهای دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
انجام داده است تا نظرات کارشناسی ایشان را پیرامون حوادث و اتفاقات اخیر
جویا شده و در اختیار خوانندگان محترم قرار دهد.
در اینجا مشروح این مصاحبه را با هم میخوانیم.
مهندس رسول قاسمی، در گفتگو با
خبرنگار مفدا کرمانشاه پیرامون حوادث و اتفاقات اخیر گفت: جنگ نرم اختلاف
آفرین است و با اندکی تأمل میتوان فهمید که هدایتگری این جنگ ترکیبی علیه
ایران در ورای مرزهاست و تفکری که نقش این هدایتگری را به عهده دارد حساب
ویژهای روی احساسی بودن و عدم داشتن سواد رسانهای افراد مختلف جامعه
بهخصوص جوانان و نوجوانان موسوم به دهه هشتادی باز کردهاند و در این بین
از ابزار قدرتمند رسانه برای پیشبرد اهداف خود در این جنگ نرم استفاده
میکنند.
قاسمی به تعریف جنگ نرم اشاره کرد
که به هرگونه اقدام روانی و تبلیغاتی بر علیه یک کشور گفته میشود و تفاوت
عمده آن با جنگ نظامی استفاده از سلاحهای تبلیغاتی و اعتقادی است و خاطر
نشان کرد، تلاش برای بحرانی و حاد نشان دادن اوضاع کشور از راه ارائه اخبار
و تحلیلهای نادرست و اغراق آمیز از اهداف جنگ نرم است لذا این روزها که
با دهه هشتادیها هم صحبت میشوی، بنا به گفته خود این جوانان و نوجوانان
آنچه در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی در حال نمایش است که در آن کشور در
حال سقوط است و شهر پر از آتش و جنگ و خون ریز است، با آنچه که در واقعیت
وجود دارد و مردم به طور عادی در حال زندگی هستند متفاوت است، اما علت این
تفاوت را درک نمیکنند و به اینکه چرا در شبکههای اجتماعی این همه خشونت
هست و پشت پرده این رسانهها چه کسی یا کسانی هستند و چه هدفی را دنبال
میکنند، اشراف کامل ندارند و متاسفانه از همین نقطه دچار خطای شتاختی و
خطای تصمیم گیری میشوند.
این پژوهشگر سواد رسانهای با توجه
به آسیب محور بودن جنگ نرم تصریح کرد: دشمن در جنگ نرم با شناسایی نقاط
آسیب پذیر جامعه در حوزه اقتصادی – فرهنگی و اجتماعی فعالیت خود را سامان
دهی میکند و با ایجاد شکاف اعتقادی، باورهای جامعه را متفاوت میکند و از
این طریق اعضای جامعه را در برابر همه قرار میدهد. در حوادث اخیر مساله
حجاب که چند سالی است در محافل سیاسی و اجتماعی مورد بحث بوده و اظهار
نظرهای متفاوتی از طیفهای مختلف جامعه و حتی در بین خواص وجود دارد، به
عنوان نقطه آسیب شناخته شده و دشمن بر این موضوع تمرکز میکند، و با
استفاده از تکنیکهایی همچون شایعه، تصدیق افراد مشهور( سلبریتی) و ... نیز
استفاده از رنگ و لعاب در تولید پیامهای رسانهای اهداف خود را یکی پس از
دیگری پیش می برد.
این فعال در حوزه سواد رسانهای، در
خصوص نقش رسانه در جنگ نرم گفت:« زمانی از رسانه فقط برای پوشش خبری از یک
رویداد استفاده میشد اما امروزه رسانه و بهخصوص شبکههای اجتماعی طرح و
پروژهای را تعریف میکند، و براساس آن محتوا تولید میکنند و رویداد
میسازند و هدف خود را پیش میبرند. ودر این میان نوجوانان و جوانانی که از
همان ابتدا عضو شبکههای اجتماعی هستند و در این فضا زندگی میکنند و در
واقع بومیان فضای مجازی هستند، ذهن آنها در تسخیر این شبکههای اجتماعی و
پروژههایی که دشمن طراحی میکند قرار میگیرد. بنابراین میبینیم که این
نسل علی رغم اینکه در مناسبات اجتماعی کمتر حضور دارند و ارتباط فیزیکی
کمتری با هم دارند، اما معمولا یکجور فکر میکنند و شبیه هم هستند چون از
یک منبع واحد تغذیه فکری میشوند.
دشمن اهدافی همچون ترویج روحیه یاس و
ناامیدی بهجای نشاط اجتماعی- اختلاف افکنی در بین مردم و مقامهای نظامی و
سیاسی کشور- نا کارآمد نشان دادن نظام- بیتفاوت کردن نسل جوان – تقویت
اختلافات قومی و مذهبی که زمینه ساز تجزیه کشور است و مواردی از این دست که
برخی از اهداف جنگ نرم است را از طریق رسانهها و شبکههای اجتماعی با زرق
و برق و تکنیکهای رسانهای بهخورد جوانان و نوجوانان میدهد که بخش قابل
توجهی از زمان خود را در فضای مجازی سپری میکند.
وی در پایان با اشاره به روشهای
مقابله با جنگ نرم گفت: با ساز و کارهای مختلف میتوان هم از اعمال این
تهدیدات پیشگیری کرد و هم از وسعت اثرات آن کم کرد، در مرحله اول ارتباط
عاطفی عمیق خانواده و اطرافیان با جوانان و نوجوانان این نسل و در مرحله
بعدی افزایش سواد رسانهای با تکیه بر شناخت رسانهها و انواع تولیدات آنها
همچنین تقویت تفکر انتقادی و روحیه پرسشگری و شک گرایی در بین نسل موسوم
به دهه هشتادی میتواند موجب آگاهی و تقویت روحیه ملی و افزایش نشاط
اجتماعی بین آنها شود. یکی دیگر از راه های مقابله با جنگ نرم گسترش
فعالیتهای فرهنگی و افزایش تولیدات تاثیر گذار برپایه آموزههای دینی و
فرهنگ غنی اسلامی-ایرانی است. و همچنین عرصههای جهاد فکری و روشنگری است
که لازم است، نخبگان اعم از معلمان و اساتید ، هنرمندان و روشنفکران در آن
وارد شوند.